Chris en Sally van Hee-Rahajaan: 'Iets van weemoed blijft'
De voormalige productiehal, HAL12, naast het gemeentehuis in Zevenaar wordt omgedoopt tot podium voor samenwerking en ontmoeting. Verschillende organisaties bieden samen op deze plek straks sociale, educatieve en culturele programma's aan. Op deze unieke locatie hebben veel mensen uit de hele regio gewerkt en zij koesteren herinneringen aan een mooie tijd en dierbare ontmoetingen. Hun persoonlijke verhalen willen we niet vergeten, maar juist vastleggen.
Meegaan naar Duitsland, het Beierse Bayreuth, Berlijn misschien? Voor Chris en Sally van Hee-Rahajaan was dat geen vraag. Chris: "Als Turmac/BAT had gewild, waren we zonder morren meegegaan. Turmac was ons leven, we ademden het. SOCIAAL werd daar nog met hoofdletters geschreven."
Ze leerden elkaar kennen bij Turmac Harderwijk waar ze tot de sluiting in 1994 werkten. Chris als 1emachine-bediener, hij maakte en verpakte sigaretten, en Sally als kwaliteitscontroleur. Sally: "Het was heerlijk werk, zelfstandig en met een behoorlijke dot verantwoordelijkheid. Het was mijn taak om te zorgen dat aan de hoge kwaliteitsstandaard van de sigaret werd voldaan. Ik was behoorlijk kritisch." Chris: "Vertel mij wat. Lovers of niet, als mijn sigaretten in haar ogen niet de vereiste norm haalden, was ze niet mals. Reken maar dat we de nodige pittige discussies hebben gehad."
Gouden regel
Een setje en collega's, ging dat samen? Sally: "Noch in Harderwijk, noch in Zevenaar, ook nu thuis niet, zaten en zitten we dag en nacht op elkaars lip. In de pauzes zat Chris aan de kaarttafel, ik at mijn broodje elders. Thuis kwamen de laatste roddels en nieuwtjes heus wel eens voorbij, maar er was één gouden regel: wat thuis gebeurt, blijft thuis. Die afspraak heeft tot het einde toe goed gewerkt."
Voelde Sally zich in haar toch wat geïsoleerde baan als een vis in het water, Chris had vrijheid nodig. Van 1emachine-bediener in Harderwijk werd hij materialenman in Zevenaar. Hij zwierf door het hele bedrijf en had door zijn flexibele functie ruimschoots tijd voor OR-werk en het middenkader van de FNV. Chris: "Van luisterend oor tot probleemoplosser, van alle markten was ik thuis. Lukte het mij of andere OR-leden niet een probleem te tackelen, één telefoontje naar de directeur was voldoende; samen proberen hobbels weg te werken was de grondhouding."
Sociaal gezicht
Stond Turmac/BAT wijd en zijd bekend om haar uitstekende arbeidsvoorwaarden, de als familiair omschreven sfeer in het bedrijf was minstens zo vermaard. Het geheim? Chris: "De houding van het management speelde een grote rol. Door de jaren heeft Turmac/BAT bijna altijd bestuurders met een sociaal gezicht gehad. Op de werkvloer kan de sfeer opperbest zijn, als bij het hoogste kader inlevingsvermogen ontbreekt, wordt het niks. Verschillende managers zijn destijds zelf hun carrière op de werkvloer begonnen. Als geen ander kenden ze de mores en bedrijfscultuur. Het bedrijf leek zijn eigen nest schoon te houden van mensen die er niet pasten; die vertrokken vanzelf. Voor ons was Turmac/BAT een voorbeeld van een goed functionerende samenleving met verschillende nationaliteiten, culturen en bloedgroepen. Dat ontstond niet vanzelf, dat vereiste goede wil en inzet. Daarnaast speelde de hoge organisatiegraad een bindende rol. Zo'n beetje elke medewerker was lid van een vakbond." Chris: "Zelfs nu, tien jaar na de sluiting, zit Turmac/BAT nog altijd in ons bloed. Hoe mooi HAL12 er straks ook zal uitzien, iets van weemoed blijft."